KRİSTALLER ÇENGEL BULMACA

KRİSTALLERLE İLGİLİ ÇENGEL BULMACAMIZ :)

KRİSTALLER KELİME OYUNU

Kristallerden oluşan bir kelime oyunu :)

KRİSTAL SİSTEMLERİ QUİZ

Quize ulaşmak için buraya tıklayınız.

KRİSTAL BULUTUMUZ

KRİSTALLER HAKKINDA BİLDİKLERİNİZE DAİR ANKET

KRİSTALLER HAKKINDA BİLDİKTERİNİZ ANKETİNE ULAŞMAK İÇİN BURAYA TIKLAYINIZ :)

KRİSTALLENDİRME

Sodyum asetat çözeltisi kabartma tozu ve sirkeden hazırlanır;

•Büyük bir kap içindeki seyreltik sirke çözeltisine kabartma tozu az miktarlarda karıştırarak eklenir.

•Seyreltik olan bu çözeltiyi yüzeyinde kristal tabaka oluşmaya başlayıncaya kadar buharlaştırılır ve hemen  kapalı bir  kaba boşaltılır, eğer kristal oluşumu başlarsa az miktarda su ilave ederek kristaller çözülür, çözeltinizde kristal olmamalıdır.

• Kapalı kaptaki sodyum asetat çözeltisi buz dolabında soğumaya bırakılır.

•Bu çözeltiye küçük bir sodyum asetat kristali eklenerek veya çözeltinin yüzeyine bir kaşık veya parmak ucu dokundurularak kristallenme başlatılır. Anında oluşan sodyum asetat kristalleri buza benzer.

Seyreltik sirke ve kabartma tozu arasında gerçekleşen reaksiyonda sodyum asetat ve karbon dioksit gazı oluşur.

Sodyum asetat çözeltisini derişik hâle getirmek için suyun bir kısmı buharlaştırılır (aşırı doymuş çözelti).

Buzdolabındaki çözeltide, sodyum asetat erime sıcaklığının altında sıvı hâldedir (süper soğuma).

Çözeltiye sodyum asetat kristali eklendiğinde aşılama olayı gerçekleşir.

Sodyum asetatın kristalizasyonuekzotermik bir olay olduğu için  ısıaçığa çıkarken buz oluşur.

Süper soğumayı, kristalizasyonu, ısı açığa çıktığını göstermek için bu deney hazırlanabilir. Sodyum asetat çözeltisi ile ilgi çekici etkinlikler yapabilir.

TURKUAZ

TRİKLİNİK KRİSTALLER

TURKUAZ

Kimyasal Bileşimi:  CuAl₆(PO₄)₄ . (OH)₈. 4-5H₂O

Kristal Sistemi:  Triklinik

Kristal Biçimi:  Kristallerine nadir olarak rastlanır. Genellikle masif, tanesel, kriptokristalin

Sertlik:  5 - 6

Özgül Ağırlık:  2.6 - 2.91

Dilinim:  {001} mükemmel, {010} iyi

Renk ve Şeffaflık:  Gök mavisi, mavi-yesil, yesilimsi gri; opak

Çizgi Rengi:  Beyaz yada yeşilimsi

Parlaklık:  Camsı, mumsu

Ayırıcı Özellikleri:  Mavi rengi, sekli; krizokolden sertliğinin çok yüksek olusu ile ayrılır.

Bulunuşu:  Sedimanter ya da alüminalı magmatik kayalardaki damarlarda ikincil mineral olarak oluşur.

VOLLASTONİT

TRİKLİNİK KRİSTALLER

VOLLASTONİT

Kimyasal Bileşimi:  CaSiO₃

Kristal Sistemi:  Triklinik

Kristal Biçimi:  Kristalleri çoğunlukla levhamsı veya kısa prizmatik; masif, kompakt; Lifsi

İkizlenme:  {100} üzerinde olağan

Sertlik:  4.5 - 5

Özgül Ağırlık:  2.87 - 3.80

Dilinim:  {100} mükemmel, {001} iyi, {-102} iyi

Renk ve Şeffaflık:  Beyaz, grimsi, nadiren renksiz ve çok soluk yeşil; Şeffaf - yarı şeffaf

Parlaklık:  Lifsi olduğunda ipeksi

Ayırıcı Özellikleri:  Rengi, dilinimi, kristal formu, silisin ayrılması ile hidroklorik asitte çözünmesi 

Bulunuşu:  Silisli kireçtaşlarının kontakt metamorfizması ile yaygın olarak oluşur. Ayrıca yüksek mertebeli bölgesel metamorfik kayalarda ve ksenolitler halinde, bazı alkali magmatik kayalarda da bulunabilir.

TRONA

MONOKLİNİK KRİSTALLER

TRONA

Kimyasal Bileşimi:  Na₃H (CO₃)₂. 2H₂O

Kristal Sistemi:  Monoklinik

Kristal Biçimi:  Çoğunlukla masif, lifsi; sutunsal; bazen kalın levhalar halinde

Sertlik:  2.5 - 3

Özgül Ağırlık:  2.11

Dilinim:  {100} mükemmel

Renk ve Şeffaflık:  Renksiz, grimsi, sarımsı beyaz, donuk kahverengimsi; şeffaf-yarı şeffaf

Parlaklık:  Camsı

Bulunuşu:  Kurak iklim bölgelerindeki tuz göllerinde oluşur.

AZURİT

MONOKLİNİK KRİSTALLER

AZURİT

Kimyasal Bileşimi:  Cu₃ (CO₃)2 (OH)₂

Kristal Sistemi:  Monoklinik

Kristal Biçimi:  Genellikle levhamsı yada kısa prizmatik kristalli; masif, böbreğimsi

İkizlenme:  Nadir

Sertlik:  3.5 - 4

Özgül Ağırlık:  3.773

Dilinim:  {011} belirsiz-zayıf

Renk ve Şeffaflık:  Açık mavi, lacivert, çivit mavisi; şeffaf-opağa yakın

Çizgi Rengi:  Mavi

Parlaklık:  Camsı

Ayırıcı Özellikleri:  Rengi, nitrik yada hidroklorik asitte çözünebilirliği

Bulunuşu:  Malahit gibi ikincil bir bakır mineralidir. Bakır yataklarının oksidasyon zonunda oluşur. Malahit'in aksine çok iyi kristal formları sergiler. Malahit kadar yaygın değildir.

KÜKÜRT

ORTOROMBİK KRİSTALLER

KÜKÜRT

Kimyasal Bileşimi:  S

Kristal Sistemi:  Ortorombik

Kristal Biçimi:  Çubuksu veya bipramidal kristalleri nadir, kristal yüzeyleri düzensiz gelitim gösterir

İkizlenme:  {011}, {101} ve {110} yüzeylerinde nadir.

Sertlik:  1.5 - 2.5

Özgül Ağırlık:  2.07 - 2.1

Renk ve Şeffaflık:  Parlak sarı, sarımsı, kahverengimsi sarımsı gri. Kırmızımsı, yeşilimsi; Şeffaf-yarı şeffaf

Çizgi Rengi:  Beyaz

Parlaklık:  Reçinemsi

Ayırıcı Özellikleri:  Renk, düşük sertlik, düşük erime noktası, suda ve derişik hidroklorik asitte çözünmesi.

Bulunuşu: Volkanik süreçlerde ve hidrotermal yataklarda, jips içeren sedimentar kayaçlarda, tuz domlarında ve cevher yataklarında ikincil olarak bulunur.

ARAGONİT

ORTOROMBİK KRİSTALLER

ARAGONİT

Kimyasal Bileşimi:  CaCO₃

Kristal Sistemi:  Ortorombik

Kristal Biçimi:  İkizlenme göstermeyen türleri nadir, iğnemsi, bazen levha şekillidir. Güçlü ikizlenme gösteren türleri iğnemsi, prizmatik, lifsi, pizolitik, sarkıt ve sütun şekillidir.

İkizlenme: Çok yaygın pseudo-hegzagonal şekilli ikizleri, özellikle {110} yüzeyinde altılı prizmalar halinde gözlenir.

Sertlik:  3.5-4

Özgül Ağırlık:  2.947

Dilinim:  {010} belirgin

Renk ve Şeffaflık:  Renksiz, beyaz, sarımsı, gri, yeşil, mavimsi yeşil,mavi, kırmızı, kahverengi; şeffaf-yarı şeffaf

Çizgi Rengi:  Beyaz

Parlaklık:  Camsı, reçine parlaklığı

Ayırıcı Özellikleri:  HCl'de çözünebilirlik, CaCO₃'ın polimorfu olan kalsitten kristal formu ve özgül ağırlığının fazla olması nedeniyle ayrılabilir.

Bulunuşu:  Kalsit kadar yaygın değildir. Yüzeye yakın kesimlerde oluşan düşük sıcaklıklı yataklardan itibaren jips bantları ile birlikte oluşur. Maden yataklarının oksidasyon zonlarında malahit ve smitsonit gibi ikincil minerallerle birlikte; değişik metamorfik ve sedimanter kayalarda oluşabilir.

KALKOPİRİT

TETRAGONAL KRİSTALLER

KALKOPİRİT

Kimyasal Bileşimi:  CuFeS2  Kristal Sistemi:  Tetragonal  Kristal Biçimi:  Tetrahedral kristaller seklinde, genellikle masif  İkizlenme:  {112} ve {012} yüzeylerinde yaygın  Sertlik:  3.5 - 4.0  Özgül Ağırlık:  4.35 - 4.40  Dilinim:  {011}  Renk ve Şeffaflık:  Pirinç sarısı; opak  Çizgi Rengi:  Yeşilimsi, siyah  Parlaklık:  Metalik  Ayırıcı Özellikleri:  Rengi, çizgi rengi; yumuşaklığı ile pritten, sertliği ile altından ayrılır.

Bulunuşu:  Birincil olarak mağmatik kayaçlarda ve hidrotermal damarlarda pirit, pirotin, kassiterit, sfalerit, galenit gibi cevher mineralleri ve kuvars, kalsit, dolomit gibi gang mineralleri ile birlikte bulunur."Porfiri bakır" yataklarında oluşan önemli mineraldir.

RUTİL

TETRAGONAL KRİSTALLER

RUTİL

Kimyasal Bileşimi:  TiO₂

Kristal Sistemi:  Tetragonal

Kristal Biçimi:  Kısa prizmatik kristalli, c-eksenine paralel çiziklere sahip, masif

İkizlenme:  Bipiramid üzerinde gelişen dirsek ikizlerine sık rastlanır. Altı veya sekiz ayrı kristalin birleşerek oluşturduğu kompleks ikizleri de vardır.

Sertlik:  6 - 6.5

Özgül Ağırlık:  4.23 - 4.25

Dilinim:  {100} yüzeyinde belirgin

Renk ve Şeffaflık:  Kırmızımsı kahverengi, sarımsı kırmızı, siyah; şeffaf-yarışeffaf-opak

Çizgi Rengi:  Soluk kahverengi

Parlaklık: Yarımetalik parlaklıkta, bazen elmas parıltıl

Ayırıcı Özellikleri:  Rengi, parlaklığı, ikizlenmesi ve kristal formu 

Bulunuşu:  Rutil, aksesuar minerali olarak çok değişik magmatik kaya türlerinde, şist, gnays, mermer gibi metamorfik kayalarda oluşabilir. Alüvyonlarda da zenginleşebilir.

KUVARS

HEGZAGONAL KRİSTALLER

KUVARS

Kristal Biçimi:  Altıgen prizmalar şeklinde kristalli; prizma yüzeyleri kristalin uzun kenarlarına dik yönde çizikli  İkizlenme:  Dauphin, Brezilya ve Japon ikizleri çok yaygındır.  Sertlik:  7  Özgül Ağırlık:  2.65  Renk ve Şeffaflık: Kimyasal Bileşimi:  SiO2  Kristal Sistemi:  Hegzagonal    Genellikle renksiz, bazen beyaz; şeffaf-yarı şeffaf  Parlaklık:  Camsı  Ayırıcı Özellikleri:  Kristal şekli, camsı görünümü, sertliği, konkoidal kırılması  Türleri:  Sagenit (rutil iğnecikleri içeren kuvars), ametist (mor, eflatun), süt kuvarsı (beyaz), gül kuvarsı (gül pembesi), sitrin (sarı), dumanlı kuvars (duman renkli, bulanık görünümlü)

Bulunuşu:  Doğada yaygın olarak rastlanan minerallerin başında gelir. Magmatik, metamorfik, özellikle granit ve gnaysların, sedimanter kayaların olağan bileşenidir. Kuvarsitlerin ana bileseni olan kuvars, birçok cevherlesmenin de gang minerali olarak bulunur.

GRAFİT

HEGZAGONAL KRİSTALLER

GRAFİT

Kimyasal Bileşimi:  C Kristal Sistemi:  Hegzagonal  Kristal Biçimi:  Düz, levhamsı kristaller şeklinde, genellikle ince-iri yapraklanmalı kütleler halinde ayrıca ışınsal agregatlar, pullar halinde; tanesel ve toprağımsı  Sertlik:  1 - 2  Özgül Ağırlık:  2.09 - 2.26  Dilinim:  {0001} mükemmel  Renk ve Şeffaflık:  Demir siyahı-çelik grisi; opak  Çizgi Rengi:  Siyah  Parlaklık:  Donuk metalik parlaklıkta  Ayırıcı Özellikleri:  Aşırı yumuşak, yağlı görünümü, kağıdı ve eli çizmesi. Siyah çizgi rengi, düşük özgül ağırlık ve rengi ile molibdenitten ayrılır.

Bulunuşu:  Çoğunlukla kristalin kireçtaşı, şist ve gnays gibi metamorfik kayalarda oluşur. Ayrıca magmatik kayalarda ve pegmatitlerde, hidrotermal damarlarda, kuvars, biyotit, ortoklaz, turmalin, apatit, pirit ve titanit ile beraber bulunabilir.

ARSENİK

TRİGONAL KRİSTALLER

ARSENİK

Kimyasal Bileşimi:  As

Kristal Sistemi:  Trigonal

Kristal Biçimi:  Genellikle masif, tanesel, sarkıt şekilli, nadiren iğnemsi kristaller halinde

İkizlenme:  {1014} yüzeyinde nadiren

Sertlik:  3.5

Özgül Ağırlık:  5.72 - 5.73

Dilinim:  {0001} yüzeyinde mükemmel

Renk ve Şeffaflık:  Açık gri; opak

Çizgi Rengi:  Açık gri

Parlaklık:  Metalik

Ayırıcı Özellikleri:  Çekiçle vurulduğunda yada ısıtıldığında sarımsak kokusu yayar.

Bulunuşu:  Hidrotermal damarlarda, dolomitik kireçtaşlarında, tuz domlarının anhidritli kısımlarında oluşur. Kobalt yada nikel cevherleriyle birlikte bulunabilir.

HEMATİT

TRİGONAL KRİSTALLER

HEMATİT

Kimyasal Bileşimi:  Fe2O3 Kristal Sistemi:  Trigonal Kristal Biçimi:  Genellikle ince yada kalın levhamsı kristaller, rombohedral, piramidal ve nadiren de prizmatikdir. İkizlenme:  Penetrasyon ikizi tipikdir. Sertlik:  5 - 6 Özgül Ağırlık:  5.26 Renk ve şeffaflık:  Çelik grisi-siyah, opak Çizgi Rengi:  Kırmızı-kırmızımsı kahverengi Parlaklık:  Metalik Ayırıcı Özellikleri:  Kırmızı çizgi rengi ve sertliği, kristal şekliayırıcı özellikleridir.

Bulunuşu:  Yaygın olarak bulunan hematit, önemli bir demir mineralidir. Hidrotermal damarlarda ve magmatik kayalarda aksesuar minerali olarak bulunabilir. Volkanik kayalarda, birçok metamorfik kayada, kontakt metamorfik yataklarda, birincil veya ikincil olarak sedimanter kayalarda yaygın olarak oluşabilir.

PİRİT

KÜBİK KRİSTALLER

PİRİT

Kimyasal Bileşimi: FeS₂

Kristal Sistemi: Kübik

Kristal Biçimi: Genellikle kübik, oktahedral, piritohedral kristalli

İkizlenme: {011} yüzeyinde bazen çapraz ikizlerine rastlanır.

Sertlik: 6 - 6.5

Özgül Ağırlık: 5-5.028

Dilinim: {100} belirsiz

Renk ve Şeffaflık: Metalik pirinç sarısı, opak

Çizgi Rengi: Yeşilimsi siyah

Parlaklık: Metalik

Ayırıcı Özellikleri: Daha soluk renkli ve daha sert olmasıyla kalkopiritten ayrılır. Kırılganlığı ve sertliği, altından ayırıcı özelliğidir.

Bulunuşu: Pirit, yaygın olan bir sülfit mineralidir. Magmatik ayrımlaşma ile oluşabilir. Magmatik kayalarda, kontakt metamorfik yataklarda, hidrotermal damarlarda, birincil ve ikincil olarak bazı sedimanter kayalarda bulunur.

ELMAS

KÜBİK KRİSTALLER

ELMAS

Kimyasal Bileşimi:  C Kristal Sistemi:  Kübik  Kristal Biçimi:  Genellikle oktohedral, ayrıca kübik, tetrahedral kristaller halinde, yüzeyleri çoğunlukla bükülmüş şekilde; nadiren masif  İkizlenme:  {111} ve {001} yüzeyinde yaygın  Sertlik:  10  Özgül Ağırlık: 3.51  Dilinim:  {111} mükemmel  Renk ve Şeffaflık:  Renksiz, beyaz, mavibeyaz, gri, sarı, kahverengi, turuncu, pembe, kırmızı, lavanta mavisi, yeşil, siyah. Şeffaf, yarı şeffaf, nadiren opak  Çizgi Rengi:  Beyaz  Parlaklık:  Parlak, elmas parıltılı  Ayırıcı Özellikleri:  Aşırı sertliği, oktohedral dilinimleri, ultraviyole ışık altında floresans özellik göstermesi

Bulunuşu:  Kimberlitlerde veya volkanik bacalarda olivin, pirop, flogopit ile beraber; konglomeralarda, alüvyal plaserlerde ve nadiren metoritlerde bulunur.